CONSTANTINOPEL OF ISTANBOEL ?

De Grieken noemen Istanboel op de borden langs de weg naar de Turkse grens ook vandaag nog Constantinopel. Het hoort bij het plagen van de buren, dat echter veel verder gaat, zoals wij merken na het passeren van Alexandroupolis: 70.000 Griekse troepen bewaken de grens, een operatie die de failliete staat honderden miljoenen per jaar kost. De tanks en manschappen moeten de Turken ervan weerhouden Hellas binnen te vallen, hetgeen zij overigens helemaal niet van plan zijn, ook al is de grenspost wel een toonbeeld van dedain jegens Griekenland. Na een brug met aan de ene kant jonge Griekse en aan de andere kant jonge Turkse dienstplichtigen, rijden wij complexe fuik in, een zee van rode vlaggen waarop de islamitische halve maan trots lijkt te zeggen dat hier de rechtvaardige wereld pas begint. Daarna kilometers militair gebied. Griekenland en Turkije zijn beide lid van de NAVO, maar dat staat onderlinge vijandigheid geenszins in de weg. De Griekse olie, die onder de zeebodem rijkelijk aanwezig is, kan niet naar boven worden gehaald omdat de Turken dat niet toestaan. Het is over en weer irriteren, met grote negatieve economische gevolgen, vooral voor Athene. Vanwaar die Turkse behoefte superioriteit uit te stralen via de haast goddelijke verering van Mustafa Kemal (Ataturk), het leger, de militaire overwinningen? Nogal ongebruikelijke symboliek voor een democratie die Europese en mondiale ambities koestert.

Turkish flags in the harbor of Bozcaada , Turkey

Er lijkt achter dit alles een groot minderwaardigheidscomplex schuil te gaan, dat gevoed wordt door de vooroordelen die volgens veel Turken met name West Europa jegens het land koestert: Turkije? Een achtergebleven agrarisch land; ten Zuiden van Istanboel beginnen de Middeleeuwen; er wordt op schandalige wijze omgegaan met de Koerdische minderheid en de Turken ontkennen de Armeense genocide. Allemaal opgeblazen leugens, heet het dan al gauw en zo wint gekrenkte trots het van redelijke bespiegeling.

Intussen zijn dit belangrijke –en misschien wel doorslaggevende-  argumenten van de tegenstanders van een Turkse toetreding tot de EU. Net als het feit dat Turkije een door en door islamitisch land is. Wat de grote Ataturk en diens opvolgers ook hebben geprobeerd om kerk en staat te scheiden, het is niet gelukt. De huidige regering Erdogan steunt op religieuze partijen. Een land dat andere historische normen en waarden kent en veelvuldig politieke beslissingen neemt vanuit een religieuze achtergrond past op dit moment slecht bij een Europese Unie die zelf bovendien onder grote druk staat. 

Modern Turkey

Turkije blijft desondanks aandringen en schuift niet alleen geostrategische argumenten naar voren, maar ook economische. Deze laatste zijn ook zeker geldig: Turkije is welvarender dan de meeste Europeanen lijken te weten, met meer miljardairs, multinationale bedrijven, denkers, uitvinders en begaafde schrijvers dan de meeste EU-lidstaten. Turkse ondernemers opereren misschien onder de Westerse radar, maar zijn in Azië succesvol en berucht. Het land consumeert met zijn 77 miljoen inwoners genoeg om vrijwel elk internationaal merk aan te trekken. Turken houden bovengemiddeld van mooie merken, van auto’s tot kleding en design. Verder reizen, beleggen en investeren zij graag en veel buiten hun grenzen. Dus waarom niet opportunisme laten prevaleren boven morele argumenten? Als we het eens omdraaien en ons verplaatsen in de Turkse burger, dan zouden wij Ankara juist moeten afraden lid te worden van een unie die geen unie is en die nauwelijks in staat is een politieke, militaire of zelfs economische vuist te maken. Wat kopen de Turken daar eigenlijk voor, behalve een uit snobisme geboren erkenning? Dan maar liever de ietwat lome en onderschatte reus tussen Europa en Azië blijven, de vertrouweling van zowel Washington als Teheran, van Parijs en tegelijk Damascus (in normale tijden), die een diplomatieke rol kan spelen als Rusland, China, de VS, Duitsland en Frankrijk er niet meer aan te pas komen.  Het voormalig Ottomaanse rijk mag zichzelf graag zien als de bemiddelaar, om niet te zeggen architect, van de hele regio. Ankara wil spil zijn in het onrustige veld dat Iran, Irak en Syrië omvat. Laat de wereld daar gebruik van maken. Turkije heeft alles om gelukkig, invloedrijk en zelfstandig door te groeien tot een reus die de rest van de wereld niet mag onderschatten. Het produceert en drinkt (de Turkse Allah is ruimhartig!) zelfs al prijswinnende topwijnen…tegen fenomenaal hoge prijzen, dat wel. Maar over crisis wordt hier dan ook niet gesproken en dat is een hele verademing.  

MEDITERRAANSE INGREDIENTEN:

Inmiddels in Turkije gaan we naar een klein eiland voor de kust, waarvan ik hoorde dat ze er al 3000 jaar wijn maken. Via Troje, dat inderdaad in Turkije ligt. De opgravingen zijn misschien niet zo indrukwekkend, het is  wel bijzonder om daar rond te lopen en te zien hoe strategisch deze monding van de Dardanellen is en je alle oorlogen voor te stellen die hier wel of niet gevoerd zijn. De Ilias is dichtbij.

Het eiland, Bozcaada, blijkt een parel in de Aegeïsche Zee, een authentiek dorpje, haventje, terrassen met oude mannetjes, kleine turquoise baaien en heel erg veel wijnranken.

De wind en het microklimaat zijn ideaal voor het maken van wijn en 8 jaar geleden besloot een architect uit Istanboel, Recit Soley, die er al jaren een buitenhuis had, te investeren in een modern wijnbedrijf dat hij  Corvus  heeft genoemd vanwege de vele kraaien die boven het eiland vliegen. Soley maakt onverwacht veel verschillende wijnen, met zowel inheemse als internationale druivensoorten. Toen wij er waren werd net een droge Muskaatwijn gebotteld, die nog niet op de markt was. Bloemig en elegant.  Een andere frisse, naar strobloemen geurende witte wijn, Teneia, van de Griekse druif Cavus, is zelfs geproefd door Barack Obama, koningin Elisabeth II en Paus Benedictus XVI…. Corvus maakt dus niet alleen mooie wijnen, hun marketing is ook uitzonderlijk goed… De rode Corvus Corpus en Corpus Blend hebben al herhaaldelijk internationale prijzen gekregen en ook de Aegea, van de inheemse Kuntra druif is een volle wijn, met veel zwart fruit en zachte tannine. Ook de andere wijnhuizen op het eiland voelden zich verplicht om kwalitatief betere wijnen te maken, waardoor het bijna dode eiland een nieuw leven heeft gekregen.

Het eiland, dat in Griekse tijden Tenedos heette, heeft nog steeds een Griekse sfeer. Zo staat er naast de twee moskeeën een Christelijke kerk, met een net iets hogere toren. Twee oudere dames, van Griekse afkomst, maken volgens een traditioneel familierecept gekonfijte tomaten, die bijna naar abrikozen smaken. Het recept stamt uit de tijd dat er geen suiker op  het eiland was en ze met druivensap deze zoete lekkernij kookten. Voor ons heerlijk bij lokale Griekse kaas.

En dan natuurlijk niet te vergeten de visser die ons op straat zijn net geraapte zee-egels laat proeven, met een beetje olijfolie en een druppel azijn….ziet er niet uit, maar heerlijk!

Griekse en Turkse ontbijten bestaan uit zoete en hartige taarten, yoghurt en olijven vandaar dit recept deze keer:

Olijfcake:

-       4 eieren

-       ¾ cup olie

-       ½ cup yoghurt

-       1 cup ontpitte fijngehakte olijven

-       2 theelepels tijm

-       sap van ½ citroen

-       1 ½ cup zelfrijzend bakmeel

-       1 theelepel zout

-       2 theelepels zwarte komijn. (te koop in Indiase toko)

Taartvorm van 25 cm invetten en oven voorverwarmen.

Meng de eieren met de olie en yoghurt en hou van dit mengsel een eetlepel apart voor later.

Voeg citroensap, tijm, fijngehakte olijven en zout toe aan mengsel.

Dan bakmeel erbij, goed mengen en in taartvorm gieten.