LEVE DE RUSSEN

Montenegro, de naam zegt alles: steile bergen, onherbergzame dorpen, verlaten kerken, diepe lagunen, zwarte ridders, donkere historie. De voormalige Koninklijke familie Petrovic (laatste koning Nicolas) heeft eindeloos in Frankrijk verbannen gezeten. Sinds kort zijn de Petrovici weer in het bezit van een van hun vele paleizen gekomen. Maar in Montenegro willen ze geen koning, en eigenlijk ook geen democratische orde. Juist het gebrek aan transparantie brengt de Montenegrijnen een beetje welvaart, mede dankzij de Serviërs en vooral de Russen die het landje hebben ‘geadopteerd’. Niet zo gek als men weet dat er al eeuwen een hechte band bestaat tussen de twee landen. Montenegro is vanouds her de Rivièra van de adellijke Russen die dan ook graag in de val van de talrijke Petrovici dochters liepen en buitengewoon handig werden uitgehuwelijkt. Montenegro werd als het ware financieel gevoed vanuit Rusland, daar zorgden de prinsesjes wel voor. De uit de grond gestampte badplaats Budva bewijst dat er weinig veranderd is sinds het tsarentijdperk. 

beach Budva, Montenegro

Het Russische geld zorgt voor jachthavens, vijfsterrenhotels, nachtclubs, champagne bars en de bijbehorende casino’s en boetieks. Montenegrijnen staan bekend als lui en het personeel bestaat dan ook vrijwel allen maar uit Serviërs en Bosniërs. De lokale bevolking houdt het veelal bij het verkopen van land en  ruines van de voorvderen aan Russische speculanten en kijkt vanachter en glas wijn met verbazing hoe de mooiste plekjes, zoals de baai van Kotor, door Moskovieten worden ingenomen. Ook het spiksplinternieuwe Porto Montenegro ademt een nouveau Monte Carlo sfeer, met flatjes van een miljoen euro en megajachten van onder meer tennisser Djokovic en een aantal Canadese (goudmijn) miljardairs. Moskou aan zee (Kotor) is overigens met veel smaak en respect voor de inheemse bouwstijl ingericht. De gehele baai van de Kotor fjord, ooit gebruikt als haven van Venetiaanse kooplui en later van de Oostenrijks-Hongaarse marine, is bebouwd met witstenen herenhuizen zoals je ze ook in Bourgondië aantreft. Kristalhelder water nodigt uit tot zwemmen met uitzicht op besneeuwde toppen. Ondanks de Russen, of juist dankzij hun liefde voor Montenegro, is dit een zeer aan te bevelen bestemming. Overzichtelijk, veilig, schoon, luxueus. Dat heeft de internationale jet set sterren ook al ontdekt, getuige de aanwezigheid van een Aman resort op een eilandje voor de kust van Sveti Stefan. Je mag het historische dorpje -met kasteel en oude kerk- dat de exploitant heeft opgekocht (en dat onder Tito al eens tot hotel was omgebouwd) niet bezoeken als je geen gast bent en gast word je alleen als je van te voren belt en duizend euro per nacht op tafel wil leggen. Een ‘cottage’, zonder ontbijt, zegt de receptioniste streng.

Aman hotel, Sveti Stefan, Montenegro

Even verderop bevindt zich het hotel Romanov, van niemand minder dan Alexander Romanov, afstammeling van de tsaar zelf. Veel goedkoper dan de arrogante buur en zeker ook amusanter met zijn olijke muurschilderingen: Poetin laat zich iets door een jonge Abramovic influisteren, terwijl champagne en een voetbal symbolisch op een tafeltje liggen; Sarkozy is een peuter met een volwassen hoofd en een luier aan en wordt door een slanke Merkel geknuffeld. En zo nog veel meer spotprenten rond de eetzaal, waar de Romanovjes hun vrienden met wodka en zalm entertainen alsof wij, betalende gasten, er niet zijn. De heren op Adidas slippers, de dames op Chanel hakjes. Nazdrovije.

De buren uit Macedonië, Kroatië en Albanië moeten spinjaloers zijn op hun sluwe, luie neven, maar leren wel dat samenspannen met oligarchen in deze regionen de meeste zoden aan de dijk zet. Wat de Montenegrijnen moeten gaan doen als alle onroerend goed deals zijn gemaakt blijft natuurlijk wel de vraag. Een heel andere vraag rijst bij het bewust worden hoe zeer wij afgaan op de Lonely Planet gidsen…Wie of wat daar in staat is maatgevend. De rest wordt dus gemakkelijk overgeslagen. Niet eenvoudig om zoveel ‘macht’ te hebben en toch onafhankelijk te blijven. Maar goed zijn de gidsen wel, met uitzondering tot nu toe van die van Kroatië. Maar daarover later meer.

wine transport in Kotor, Montenegro

MEDITERRAANSE INGREDIENTEN:

Het welkom in Montenegro bestaat uit een glaasje ijskoude Raki met een gedroogde vijg. Zo worden we 's ochtends gastvrij in ons hotel ontvangen. Later blijkt dat dit het traditionele recept is om 100 te worden..

Het lijkt alsof er in Montenegro maar één wijnmaker is, Plantaze. Dit blijkt een staatsbedrijf te zijn , dat inderdaad bijna alle productie in handen heeft. Met veel moeite heb ik nog een ander bedrijf gevonden, die van de familie Milovic, maar die wijn zijn we in geen enkel restaurant tegengekomen. De meest voorkomende druif is Vranac en 70% van alle wijnen wordt dan ook van deze druif gemaakt. De wijngaarden liggen niet direct aan zee (30km), maar ik wilde toch Plantaze’s bijzondere wijn vermelden: de Vranac pro Corde, met op het etiket een hartritme grafiek…. Ja, deze wijn zou goed zijn voor je gezondheid vanwege zijn hoge gehalte aan protoanthocyanidol, een antioxydant, al zit er in een glas rode druivensap nog meer! Hij is overigens best lekker, met de geur van zwart fruit, tabak en een bittertje.

Terwijl op de meeste plaatsen in de Middellandse Zee de visstand vernietigd is door het vissen met dynamiet, raadt een ober mij, in een mooi restaurant aan het water in Kotor, zonder blikken of blozen,  zijn specialiteit aan: een hele bijzondere mosselsoort, de ‘Prestatsi’, die alleen met dynamiet boven water te halen is….Inmiddels weet ik dat het binnen de Europese Unie ten strengste verboden is deze ‘zee dadel’ te vissen. Hij zit verstopt in smalle gaten van kalksteen rotsen,  waar je niet met je vingers bij kan, vandaar dat er dynamiet aan te pas moet komen. Gelukkig voor Montenegro zijn ze nog geen lid van de EU en heb ik hier nog van kunnen smullen, maar het voelt natuurlijk helemaal niet OK…

the forbidden 'sea dates'

De baai van Kotor, het meest zuidelijke fjord van Europa, heeft nog meer verrassingen. Voor de kust van Perast liggen twee kleine eilandjes. Op een daarvan staat de kerk ‘Onze Lieve Vrouwe van de Rotsen’ , waar een prachtige collectie zilveren votieven te zien is. Dat zijn bedankjes van gelovigen die denken dat ze gered zijn door het ingrijpen van de maagd Maria. Elk zilveren votief is een afbeelding van de wonderlijke redding (storm, schipbreuk, gebroken benen etc…) Het zijn er meer dan 2000 en ook hier geldt: hoe rijker hoe groter.

votives in the church of 'Our Lady of the Rocks',  Perast, Montenegro

Vis potje uit Kotor:


- 1 1/2 kilo schoongemaakte kleine vis ( mag van alles zijn,sprot, sardientjes, witte vis....)
- 700 gr gehakte uien
- 100 ml olijfolie
- 700 ml vis bouillon
- 400 ml witte wijn
- 2 takken bleekselderij, fijngesneden 
- handje fijngesneden peterselie
- 2 gehakte knoflooktenen
- 1/2 theelepel oregano
-  eventueel 1 fijngesneden rode peper
- zout en peper


Verwarm de olijfolie in een pan en bak hierin de uien tot ze zacht zijn, voeg de bleekselderij, peterselie, knoflook, oregano en rode peper toe. Dan de vis met de bouillon en witte wijn erbij en laat dit, met de deksel op de pan,  2 uur, op een laag vuur zachtjes sudderen. Zout en peper. Heerlijk met rijst.