DE BOODSCHAP VAN MITTELEUROPA

Het Sloveense Portoroz staat niet bekend om zijn schoonheid, wel om zijn twintig casino’s die de Italiaanse en Oostenrijkse gokkers moeten aantrekken. Monsterlijk grote hotels herbergen naast spelers vooral gammele gasten die de helende bronwateren komen opzoeken. Er zouden volgens de gidsen prachtige stranden liggen, maar we vinden slechts betonnen boulevards met trappetjes naar het water waar je op kiezelstenen staat. Het past helemaal bij de grote illusie die hier wordt verkocht van een grandeur die niet eens vervlogen is, maar nooit bestaan heeft. Drie kilometer verderop is die historie er wel: Pirano, de rode stad, waar de vioolvirtuoos en componist Giuseppe Tartini groot werd gebracht, ademt Venetiaanse pracht in een stijl die we eerder in Kroatisch Istrië zijn tegengekomen, zoals in Rovinj en Porec. En ook hier spreekt men graag Italiaans.

Piran (Pirano), Slovenia

Op de keper beschouwd is Istrië geen door grenzen af te bakenen gebied, maar een melting pot van Kroatische, Sloveense, Italiaanse en, opmerkelijk genoeg, Oostenrijkse geschiedenis. In Slovenië wordt dit geëxtrapoleerd naar een voor ons altijd wat verdacht klinkend Mitteleuropa: de oude Habsburgse gebieden, waartoe ook Servië gerekend wordt. In ons hotel op de grens tussen Slovenië en Italië ligt het door de gelijknamige cultuurvereniging uitgegeven tijdschrift Mitteleuropa pontificaal in de hal. Hieruit maken wij op dat de regio Venetië-Friuli-Giulia en Servië veel gemeen hebben, onder meer als het gaat om hun liefde voor de conservatieve christelijke waarden en normen. Een artikel wordt gewijd aan de economische toekomst die hier en niet rond Brussel zou liggen. Hier, dat betekent jagen op wilde zwijnen, 

voor Jaap L.

feesten houden in Habsburgse uitdossing (met pruik, Weense koets met Lippizaans paard, dat ook uit Slovenië stamt), pelgrimstochten maken naar Romeinse (symbolische) oorden, zoals Aequileia, die het eeuwige rijk (niet alleen van de Romeinen?) moeten vertegenwoordigen en volksdansen rond vuren. Mitteleuropa is niet alleen een begrip dat historici gebruiken, het bestáát. Hugo von Hofmannstahl, de dichter van het Grootse Oostenrijk, had het volgens de germanist Bora Presivic (in: Hofmannstahl-Jahrbuch zur europaeischen Moderne, Band 19, Freiburg, 2011) al goed gezien: Mitteleuropa bestaat niet dankzij een centrale macht, maar dankzij de wens van de randgebieden ergens bij te horen; zonder de Slavische brute wijzen is wuft Wenen niks waard;  Mitteleuropa wordt voor een belangrijk deel verbonden door de Donau, die ‘stad en platteland, centrum en periferie, verwijfde decadentie en patriarchale vernieuwing’ bij elkaar brengt in een geheel eigen wereld. Een wereld in elk geval die ons in de rest van Europa lijkt te ontgaan. Een reserve wereld als het ware, voor als het met de EU mis zou gaan. En een droomwereld, waar het prettig vluchten is van de dagelijkse zorgen, te midden van worsten, wijn en gezang. Slovenië is dus niet alleen het land waar de meeste skischoenen en tennisrackets in Europa worden gemaakt, maar ook een illusieparadijs. Een groot casino, zo men wil, dat onzichtbaar is voor degenen die niet geloven in geluk.

MEDITERRAANSE INGREDIENTEN:

Deze keer een klein verslag omdat er maar een heel klein stukje van Slovenië  aan de kust ligt en zelfs dat wist ik eigenlijk niet. Ook niet dat het land al heel lang bij de EU hoort. Het schijnt dat de Slovenen erg trots zijn op hun ‘wellness- en spa’- cultuur en een van deze centra ligt vlak over de grens van Kroatië in Portoroz. Het ene Oostblok achtige hotel naast het andere, allemaal voorzien van thermische baden en niet te vergeten een casino.  Een van de speciale behandelingen in dit dorp zijn baden, scrubbs, pakkingen met het mineraalrijke zout uit de zoutpannen naast de stad. Deze oeroude zoutpannen in de rivierbedding zijn de laatste jaren weer in ere hersteld en er wordt op hele traditionele wijze zout en ‘fleur de sel’ gewonnen, zoals dat waarschijnlijk ook door de Romeinen al werd gedaan.

Saltpans Secovlje, Slovenia

Je kunt vanuit Portoroz langs de kust naar de mooie Venetiaanse stad Piran (Pirano) wandelen, een vrij groot autovrij stadje met schitterende pastel gekleurde huizen en een gezellige haven. Hier hebben we schalen vol met verse gegrilde langoustines gegeten en niet te vergeten het typische ‘balkan’  toetje: Prekmurska Gibanica, een gelaagde taart met kwark, maanzaad, walnoten en

appel (zie het recept hieronder).

In Slovenië zijn ze ook trots op hun wijnen en het gebied waar hun beste wijnen vandaan komen ligt helaas niet aan zee, maar iets noordelijker, grenzend aan Italië. Ze delen zelfs de appellatie met Italië: Brda in Slovenië; Collio in Italië (Friuli). Maar volgens de Italianen lopen de Slovenen jaren achter met wijn maken en willen ze meeliften op de goede naam van de Italianen…De wijngaarden van een ander groot wijnhuis, Vinakoper, liggen wel aan zee. Het is mij niet duidelijk of dit een privé of staatsbedrijf is.  Wel hebben ze een enorm groot assortiment wijnen van verschillende klasse en druivensoorten en beschikken zij over een mooi pand met een schitterende kelder. Maar zelfs hun beste serie wijnen, Capris, sprak mij niet erg aan. Evenmin als het ‘tankstation’ waar je voor €1,80 je jerrycan kan vullen…

Vinakoper winery, Koper, Slovenia 

Het recept voor de Gibanica ziet er ingewikkeld uit, maar is de moeite waard. Zorg dat de verschillende lagen goed gescheiden zijn door het filo deeg, dan krijg je mooie laagjes.

Maak 2 soorten deeg en 4 verschillende vullingen:

-       zanddeeg: maak een deeg van 150 gr bloem; 100 gr boter;1 eigeel; pakje vanille suiker en 50gr poedersuiker

-       filodeeg: maak een elastisch deeg van 550 gr bloem;40cl zonnebloemolie; 20 cl lauw water; zout ( of natuurlijk kant en klaar deeg….)verdelen in 10 porties.

-       kwark vulling: meng 1kg volle kwark; 100 gr suiker; 2 zakjes vanillesuiker; 2 eieren; snufje zout: verdeel in twee porties

-       maanzaad vulling: meng 300gr gemalen maanzaad; 100gr suiker; snufje kaneel en geraspte citroenschil: verdeel in twee porties

-       walnoten vulling: 300gr gemalen walnoten; 100 gr suiker; beetje kaneel en geraspte citroenschil: verdeel in twee porties

-       appel vulling; schil 1 kg zure appels en rasp ze grof; mengen met 100gr suiker en beetje kaneel: verdeel in twee porties

-       roommengsel: klop 3 eieren met 80ml room.

-       250gr gesmolten boter

Rol het zanddeeg uit en bekleed een ingevet vierkant bakblik, prik er regelmatig gaatjes in. Rol het filodeeg dun uit, bestrijken met gesmolten boter en op het zanddeeg leggen, zodat het over het bakblik hangt. Een deel van de maanzaadvulling hierop leggen en bedruppelen met de boter en het roommengsel: dan weer een laag filodeeg en hierop een laag kwarkvulling en bedruppelen met boter en roommengsel: dan weer een laag filodeeg en hierop een laag walnootvulling, bedruppeln met boter en roommengsel en als vierde laag weer filodeeg met hierop de appelvulling, bedruppelen met boter en roommengsel. Deze 4 lagen herhalen en eindigen met een laag filodeeg. Goed afdekken met boter en roommengsel. Prik met een lange naald  gaatjes tot de bodem en bak hem in een voorverwarmde  oven (175’) ongeveer 75 minuten. Met creme fraiche bestrijken en  pas snijden als hij afgekoeld is. Strooi er lekker veel poedersuiker overheen!

PS: TOERISTEN HEBBEN INMIDDELS DE MIDDELLANDSE ZEE BEZET EN ONS HET GEVOEL VAN AUTHENTICITEIT ONTNOMEN: BLOG WORDT VERVOLGD IN DE HERFST!