VAN BUNKER TOT HOTEL

Als we in Griekenland zeggen dat we naar Albanië gaan wordt er meewarig gelachen. Dat blijkt niet terecht te zijn. Niet alleen is de Albanese Rivièra zeer de moeite waard -met zijn idyllische, onverpeste baaien ideaal voor zeilers en niet al te verwende rustzoekers- maar het beetje dat de Grieken nog verdienen doen zij bij hun Noorderburen. Banken, bouwbedrijven, autohandelaren, verzekeraars en andere dienstverleners doen goede zaken met het ruim 3 miljoen tellende volkje dat nog steeds herstellende is van het communisme. Veel Albanezen spreken vloeiend Grieks (en Italiaans!) en zijn Grieks orthodox. Zij bleven dat ook onder de communistische dictatuur, hoewel religie toen verboden was. Oh wat waren ze blij toen ze na 1992 eindelijk mochten reizen. Corfu dat op 3,5 km zwemmen van het Zuid Albanese Boutrint ligt, moet decennia lang het symbool voor vrijheid zijn geweest voor de zwaar onderdrukte Albanezen. De bootvluchtelingen die in de jaren negentig met name Italië maar ook andere Mediterrane landen onveilig maakten is men ook in Griekenland niet vergeten. Maar zaken zijn zaken. Met duizenden tegelijk gingen de Albanezen na de val van het stalinistisch paradijs te voet naar Griekenland om terug te komen met een Mercedes. Toen kwamen de wasmachines, tv-toestellen, scooters en kinderwagens. En nog meer auto’s. De communistische leider Enver Hoxha (wiens zelfverheerlijkende autobiografie twaalf meter boekenplank beslaat, en toch –ongelezen-  in vrijwel elke Albanese kast schijnt te staan) had auto rijden voor de gewone man verboden en dus waren er ook geen rijscholen. Dat is vandaag nog te merken op de krankzinnig slechte wegen, waar het ontwijken van een kuil belangrijker is dan een botsing vermijden.

highway.... Albania

Langs die wegen staat een nimmer ophoudende rij bunkertjes, voor elke Albanees één, zoals Hoxha het indertijd wilde. Het zijn grijze, gedrongen betonnen constructies, in de vorm van een pothelm, met aan twee kanten openingen. Er wonen nu kippen en salamanders in. Je zou het er geen uur uithouden onder de zon, maar wat was een mens roosteren als het ging om het beschermen van de natie? Het volk moest voorbereid zijn op de komst van de vijand, uit alle windstreken  Het is waar dat de Albanese geschiedenis geen vrolijke is, maar sinds WO II is het door het buitenland met rust gelaten. Een bunker de man lijkt nu veranderd te zijn in een hotel of restaurant de man. Ook nu is het weer wachten, al is het niet op soldaten maar op toeristen.

 Projectontwikkelaars hebben zichtbaar meer geld dan de overheid. Investeren in de bouw is ook in Albanië een beproefd middel om onheus verkregen vermogens wit te wassen. Leegstand en veel beton is dan ook langs de Albanese kust ten Noorden van Vlora helaas een feit. De Porsches uit Bulgarije, Kosovo, Servië en Albanië zelf wijzen op buitenlandse investeerders en op de aanwezigheid van georganiseerde misdaad, al beweren de autoriteiten dat ze corruptie hard aanpakken. Zonder middelen (ook de Albanese overheid zit krap) zal dat niet meevallen. Op het strand van Dhermiu lijken twee bars door een wervelwind te zijn geraakt: er steken een paar verroeste stangen uit een betonnen vloer, her en der liggen verkoolde planken en je ziet de resten van wat een maand geleden nog het trappetje naar zee was. Bij navraag is dit de ‘straf’ voor het ontbreken van de nodige vergunningen. Werk van de politie, zegt de lokale café baas zonder blikken of blozen. Maar zij blik spreekt boekdelen: maffia.

no license? Dhermiu, Albania

Albanië heeft duidelijk behoefte aan betere marketing, net als bijvoorbeeld Turkije twintig jaar geleden. Het land is zelfbewust en realistisch. Het is niet het sombere islamitische land, zoals het regelmatig wordt voorgesteld, noch is het straatarm, alcoholvrij of bedolven onder bedelende zigeunerkindjes. Het wil kandidaat lid worden van de EU, maar weet dat dit nog even kan duren. Om de moed erin te houden hangt alvast overal de Europese vlag.  Professionele city marketing zou ook iets zijn voor de hoofdstad Tirana bijvoorbeeld, waar stalinistische bouwwerken en socialistische schilderingen worden afgewisseld met kunstzinnige theaters, moderne boekwinkels en lange straten vol lounge cafés en cocktail bars. Het blok dat gereserveerd was voor de partijbonzen (en afgesloten was voor het publiek) is nu een klein Miami geworden. Studenten drinken er espresso voordat zij naar Engelse les gaan in het voormalige huis van de familie Hoxha, dat er gewoon nog in volle glorie staat. Juist het handhaven van een deel van de oude symboliek toont aan hoeveel zelfvertrouwen er heerst. De huidige regering heeft misschien geen geld voor snelwegen, met de infrastructuur van haar onderdanen zit het wel goed. Het type toerist dat graag naar Griekenland gaat moest Albanië maar eens proberen. Het eten is er ongeveer hetzelfde, maar veel goedkoper, en de mensen doen erg hun best, al zal geen Griek dit bevestigen. 

MEDITERRAANSE INGREDIENTEN:

Nadat we door iedereen die we tegen komen op onze reis worden gewaarschuwd of uitgelachen als we zeggen dat we naar Albanië gaan is onze eerste bestemming Butrint al adembenemend mooi. In een meer vol met mosselkwekerijen ligt een schiereiland waar opgravingen van een stad zijn gevonden, waar verschillende beschavingen achtereenvolgens hebben gewoond: Romeinen, Byzantijnen, Ottomanen, Venetianen…en dat alles tussen eucalyptusbomen. De kustweg is ook al zo onverwacht mooi, al zijn ze zo nu en dan vergeten de straat te asfalteren.

Musselfarming, Butrint, Albania

Wij ontdekken dat er ook wijn gemaakt wordt, die ons zelfs meevalt. Toevallig rijden wij langs een van de meest bekende wijnhuizen Çobo waar wij met open armen door de eigenaar Muharrem Çobo worden ontvangen. Wijn wordt al eeuwen geproduceerd in Albanië (al veel langer dan in Frankrijk) en tijdens het communistische regime zelfs in grote hoeveelheden, maar was van slechte kwaliteit. Sinds 20 jaar mogen er weer privé ondernemingen werken en is de familie Çobo een van de eersten geweest die eigen wijnen ging maken. Eerst met gratis hulp van een Italiaanse vriend en met internationale druivensoorten, nu ook met inheemse druiven, shesh i bardhe (wit) en sheshi zi (rood). Muharrem is ervan overtuigd dat deze druif de oervader van Cabernet Sauvignon is….Al zijn wijnen blijken eigenlijk vrij eenvoudig en makkelijk van smaak.  Tot slot mochten we zijn paradepaardje proeven, waarmee hij hoopt prijzen in de wacht te slepen. De wijn zat nog in het vat en had nog geen naam, maar was van de druif Vlosh gemaakt, met uitzonderlijk hoog polyphenol gehalte  (3500)  en dus beter voor de gezondheid zou zijn…Deze wijn was in ieder geval heerlijk, frambozen , tabak…

vineyard Çobo, Albania

In dezelfde vallei waar deze wijn verbouwd wordt ligt Berati, een van de oudste dorpen met mooie witte huizen tegen de heuvel gebouwd en een kasteel waar ooit 42 kerken stonden. Nu zijn er nog 8; in een hiervan bevindt zich een museum waar een van de mooiste collecties Albaanse Ikonen te zien is. De sfeer is magisch, maar het verval en de schimmels op de muren zijn pijnlijk om te zien.

Het eten in Albanië lijkt toch wel erg op de Griekse keuken. Veel groente uit de tuin, gemengde sla (tomaat, komkommer en, ja, feta kaas…) en ze zijn dol op ingewanden. Albanië is een van de weinige landen zonder McDonalds, maar het logo van hun eigen variant, Kolonat, lijkt er wel verdacht veel op. Verder viel ons op dat je ieder feestelijk diner begint met soep.  In Butrint  kregen wij deze papachtige soep met kip :

Rijstsoep met ei en citroen:

-       1 ½ liter bouillon

-       4 eetlepels rijst

-       1 eetlepel boter

-       1 ei

-       sap van 1 citroen

-       zout

-       blokjes kipfilet

Doe zout, kipblokjes en rijst in de bouillon en laat 30 minuten koken. Vuur uitzetten en 5 minuten laten staan. Kluts een ei met citroensap en voeg voorzichtig al roerend toe aan de soep. Niet meer laten koken.